«Եվան» կինովարպետի աշխատանք է, ինչը արտահայտվում է յուրաքանչյուր կադրում»

Իրանահայ ռեժիսոր Անահիտ Աբադի «Եվա» խաղարկային ֆիլմը մեծ էկրաններին է: «Եվան» հայ-իրանական առաջին համատեղ աշխատանքն է: Իրադարձությունները տեղի են ունենում Արցախում:

Դերասանական կազմը հատընտիր է` սկսած ականի զոհ դարձած փոքրիկ Դավթից մինչև գլխավոր դերակատարուհին` Եվան: Մասնագիտությամբ վիրաբույժ Եվան ուսանող տարիներին առաջնագծում է եղել: Ավելի ուշ նրան Արցախ է բերում փախուստը սեփական ճակատագրից: Արցախի բարբառը, հետպատերազմյան գյուղական առօրյան յուրատեսակ կոլորիտ են հաղորդում ֆիլմին:

Կինոնկարում նկարահանվել են Նարինե Գրիգորյանը, Շանթ Հարությունյանը, Մարջան Ավետիսյանը, Ռոզի Ավետիսյանը, Սերգեյ Թովմասյանը, Վրեժ Քասունին, Տիգրան Դավթյանը, Նանոր Պետրոսյանը, Էվելինա Ադամյանը, Մարատ Դավթյանը և այլք: Պրոդյուսերը՝ Թաղի Ալիղուլիզադեհն է, օպերատորը` Հասան Քարիմին: Կոմպոզիտորը ՎԱՀԱՆ ԱՐԾՐՈՒՆԻՆ է: Նրա բնորոշմամբ` «Եվան» կինովարպետի աշխատանք է, ինչը արտահայտվում է յուրաքանչյուր կադրում, յուրաքանչյուր դերասանի խաղի մեջ, և գերխնդիրը բարդանում է, պետք է ֆիլմի համար գրված երաժշտությունը համապատասխանեցնի այդ բարձր նիշին:
ՄԱՐՋԱՆ ԱՎԵՏԻՍՅԱՆԻ կարծիքով` ֆիլմը շատ երկրներում ցուցադրվելով` պետք է ունենա հաջողություն նաև քաղաքական առումով:

Դերասանուհին շնորհակալություն հայտնեց ստեղծագործական խմբին անսահման համբերության համար (միմյանց նկատմամբ դրսևորած), ռեժիսորին` իրեն դերը վստահելու համար: Հույս հայտնեց, որ իրենց զգացածը էկրանից կհաղորդվի հանդիսատեսին:
ՏԻԳՐԱՆ ԴԱՎԹՅԱՆՆ ասաց, որ այս կինոյի մեջ կա կռիվ, կա ազատագրական պայքար, և առաջին անգամ արծարծվելու է Արցախի անկախության հարցը. «Այստեղ արցախցին պատերազմից հետո սովորական, բնականոն կյանքով ապրում է, ստեղծագործում, որը արդյունք է մեր մինչ օրս շարունակվող պայքարի: Մենք պատերազմող երկիր ենք, այսքան հարևաններից միայն Իրանը ապացուցեց, որ կանգնած է մեր կողքին, մեր անկախության կողքին»:

Արցախում նկարահանված և ինչ-որ առումով Արցախի մասին պատմող ֆիլմը, ենթադրելի է, որ անտարբեր չի թողնի մեր հարևաններին: «Իրատեսը» հետաքրքրվեց` Ադրբեջանի կողմից որևէ արձագանք եղե՞լ է:

Անահիտ Աբադը հորդորեց քաղաքական հարթակ չտանել ֆիլմը, թողնել, որ բնական ճաապարհով ընթանա. «Դա մեր թեման չէ, չենք անդրադառնում դրան: Քաղաքականությունը ավելի ցածր, ավելի էժան խնդիր է, քան արվեստը, քան մարդկային փոխհարաբերությունները: Հետևաբար դա համարենք անցյալ, նայենք ապագային»:
Արցախյան լրատվամիջոցի ներկայացուցչի հարցին պատասխանելով` ֆիլմի ռեժիսորն ու սցենարիստն ընդգծեց. «Ես խոսք չունեմ ասելու ադրբեջանցուն, ես խոսք ունեմ` հայ մարդուն»:
Եվ, իսկապես, ֆիլմը քաղաքական հնչերանգներ չունի: Արցախյան փոքրիկ գյուղում բարձրացվում են համամարդկային թեմաներ, կանացի դրամա, որ կարող է լինել յուրաքանչյուրինը: Ֆիլմում արդեն իսկ տեսնում ենք միևնույն պատմության կրկնությունը: Բայց երբ նույն ֆիլմում հանդիսատեսի համակրանքը շահած արցախցի փոքրիկ տղան ականի զոհ է դառնում և ֆիլմի հերոսը հարց է բարձրացնում` «ո՞վ է լինելու հաջորդը», դա կարող ենք համարել անցյալ կամ չհամարել: Կարող ենք քաղաքակացնել կամ չքաղաքականացնել: Սակայն փորձը ցույց է տալի, որ Արցախի մասին պատմող ցանկացած ֆիլմ ազերիների շրջանում հակահայկական հիստերիա է առաջացնում. քաղաքական հարթակ են տեղափոխում ոչ թե հայ լրագրողները, այլ ազերիները:

«Իրատեսը» հետաքրքրվեց նաև երկու երկրների արվեստագետերի համատեղ աշխատանքը տարաձայնությունների, դժվարությունների պատճառ չէ՞ր դառնում:
«Տարաձայնություն` ոչ, բայց դժվարություն կար, քանի որ ընկալումների տարբերություն կար, և դրա փորձը չկար: Բայց երբ սկսեցինք կինոյի լեզվով,
կինոյի չափորոշիչներով խոսել, արդեն իրար չհասկանալու խնդիր չկար:
Բարդություններից մեկը Արցախի բարբառն էր: Այդ ամենը շրջանցել ենք»,- ասաց Անահիտ Աբադը:

Կինոնկարը նկարահանվել է «Հայաստանի ազգային կինոկենտրոնի» և «Ֆարաբի» ֆիլմարտադրության կենտրոն» հիմնադրամի (պետական ֆոնդ) ֆինանսական աջակցությամբ:

Ֆիլմը արտադրվել է իրանական կողմի զգալի ֆինանսավորմամբ և ՀՀ կառավարության աջակցությամբ:

Ֆիլմը ցուցադրվել է Մոնրեալի փառատոնի մրցութային ծրագրում, Կաննում կազմակերպվել է կինոնկարի փակ ցուցադրությունը, ինչը արժանացել է կինոգետների դրական արձագանքին: Հաջորդիվ ցուցադրվելու է Իրանում, Ռուսաստանում, եվրոպական մի շարք երկրներում: Արցախյան պրեմիերան կկայանա հոկտեմբերին:
Անահիտ Աբադը Իրանի լավագույն ռեժիսորներից է: Մի շարք կարճամետրաժ, փաստավավերագրական ֆիլմերի հեղինակ է: «Եվան» նրա առաջին գեղարվեստական լիամետրաժ ֆիլմն է:

Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆ

Լուսանկարներ

Հեղինակի նյութեր

• Պատմության վկաները
• Վերացող ծաղիկներ
• Ձեռք մեկնելու գաղափարը առաքելության վերածվեց
• «Մի նայեք, որ փոքր է մեր երկիրը, եթե արդուկով այս սարերը հարթեցնեք, Չինաստանից մեծ կլինի»
• «Բանկ օտոման» գործողությունը ժամանակին ցնցել էր ամբողջ Եվրոպան
• «Դրսից մեզ վրա կա­րող են ազ­դել միայն ներ­սի գոր­ծիք­նե­րով»
• «Ե­րե­սուն տա­րի ձգ­վեց մեր ան­կա­խու­թ­յան պատ­մու­թ­յու­նը, մենք շա­հե­ցի՞նք»
• Մշա­կույ­թը հեռ­վից հե­ռու պահ­պա­նե­լու հույ­սով
• Անի­մա­ցիան, աշ­խարհն ու մենք
• «Մեր տա­րածք­նե­րը փոք­րա­ցան, ո­րով­հետև այդ­պես էլ չհաս­կա­ցանք, որ պետք է խմենք մեր բա­ժա­կով»
• Արվեստի ուժը
• Նոր մա­տե­նա­շա­րը ներ­կայաց­նում է արևմտա­հայ և ս­փ­յուռք­յան գրող­նե­րի
• Բե­մը կեն­դա­նու­թ­յուն է ստա­նում ա­ռայժմ միայն մա­նուկ­նե­րի հա­մար
• «Գիրք սիրողների համար սա իսկական մկնդեղ է` հյութեղ ու անտանելի»
• Հա­մաշ­խար­հա­յին դա­սա­կան­նե­րի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րը՝ դու­դու­կով
• «Բնակ­չու­թ­յու­նը պատ­րաստ չէ, բայց տար­վում են աշ­խա­տանք­ներ»
• Ամա­նո­րի գի­շե­րը դի­մա­վո­րե­լու են ե­կե­ղե­ցում
• «Ջա­զի մեջ զգաց­վում է ապ­րածդ ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նը»
• «Ե­թե չլի­ներ Փե­լե­շ­յա­նը, կար­ծում եմ, դեռևս գտած չէի լի­նի կի­նո­յում իմ ու­ղին»
• «Հու­շար­ձան­ներն այդ տա­րածք­նե­րի պատ­կա­նե­լու­թ­յան անձ­նագ­րերն են»

Մեկնաբանություններ